जडीबुटी खेतीमा भविष्य खोज्दै पदमबहादुर !

दोलखा,जिल्लाको बैतेश्वर गाउँपालिका–३ मिर्गेयार्साका पदमबहादुर खत्री हिजोआज वनजङ्गलमा पाइने चोथ्रोको जरा काट्ने चटारोमा छन् । दुई दशकदेखि जडीबुटी खेतीमा रमाइरहेका उनी स्थानीय वनजङ्गलमा पाइने चोथ्रोको चाना काट्ने, सुकाउने र प्याकिङ गर्ने काममा व्यस्त देखिन्छन् ।

उनले यही पेसामा लामो समयदेखि आफ्नो भविष्य खोजिरहेका छन् । उनी वैशाख–जेठको समयमा चोथ्रो काट्ने र सुकाउने गर्छन् । पाउला फेर्ने समयमा चोथ्रोको जरा काटेर सुकाएर राख्ने गरेको उनी सुनाउँछन् । यसको जरा विभिन्न प्रकारका आयुर्वेदिक औषधिको लागि प्रयोग हुने उनको भनाइ छ । यसका अलावा रङ बनाउन पनि यसको प्रयोग गर्ने गरिन्छ । अहिले बजारमा चोथ्रोको जराको मूल्य प्रतिकेजी १३ देखि १५ रुपैयाँसम्ममा बिक्री हुने गर्छ । चोथ्रो जङ्गलमा सजिलै पाउने भए पनि जरा खोज्न र चाना बनाउन खेतला लगाउने गरेको खत्रीले सुनाए । थोरै मूल्यमा चोथ्राको जरा बिक्री भए पनि खत्रीले यो पेसालाई दुई दशकदेखि निरन्तरता दिँदै आएका छन् ।

अहिले उनको फार्ममा ७५ थरीका जडीबुटी पाइने गर्छ । खत्रीले लोडसल्ला, ठूलो आख्थो, पदम्चाल, चिराइँतो, गोल्डेन चिया, टिम्बुर, दन्तेओखर, सतुवा, भाङे, सुगन्धवाल, तीतेपाती, तीनतले बाको, किबीलगायत ७५ थरीको जडीबुटीको खेती गरेको बताए । जिल्लामै नमूना रूपमा जडीबुटी खेती गरिरहेको उनको भनाइ छ । उनले जडीबुटीको खेती गर्न एक करोड रुपैयाँभन्दा धेरै लगानी गरेको बताए ।

जडीबुटी उत्पादनबाट आम्दानी राम्रो हुने गरे पनि सुरुमा लगानीको समस्या रहेको उनले सुनाए । जडीबुटी उत्पादनमा सरकारले लगानी नगरेको उनको गुनासो छ । सोमबार खत्रीको फार्म अनुगमन गर्न गएकी बैतेश्वर गाउँपालिकाकी उपाध्यक्ष कल्पना उप्रेतीले पनि आगामी वर्षको बजेट तथा कार्यक्रममा यस्तो नमुना फार्मलाई सहयोग गर्ने नीति लिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिन् ।

केही वर्षअघि प्रदेश सरकारले आफ्ना लागि पठाएको ५० लाख अनुदान गाउँका नेताहरूले अन्यत्रै खर्च गरेको उनको गुनासो छ । अहिले ४० रोपनी जग्गामा केबी, ६० रोपनीमा अर्गेली, एक रोपनीमा दन्ते ओखर, ३० रोपनीमा अमेरिकी लोठसल्लो, २ रोपनीमा गोल्डेन चिया, ३ रोपनीमा सतुवा लगाएको उनले बताए ।