लोप हुँदै राडीपाखी

सोलुखुम्बु ।
भेडापालनको लागि आवश्यक पर्ने चरण क्षेत्र सामुदायिक वनमा रुपान्तरण भएपछि भेडाको ऊनबाट बन्ने पराम्परागत राडीपाखी लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । आधुनिक गलैँचाले बजार ओगटेको र भेडाको ऊन समेत पाउन मुस्किल परेको राडीपाखी व्यवसायमा संलग्न व्यक्तिहरू बताउँछन् ।

चरन अभावले भेडा पाल्नै समस्या भएपछि राडीपाखी व्यवसाय नै संकटमा पर्न थालेको सोलुखुम्बुको सोलु दुधकुण्ड नगरपालिका वडा नम्बर ८ का स्थानीय टेकबहादुर मगरले सुनाए । केही वर्षअघिसम्म गाउँघरमा भेडा तथा च्याङ्ग्राको ऊनबाट बन्ने राडीपाखीको माग राम्रै थियो । तर अचेल भेडापालन व्यवसाय घटेसँगै ऊन र राडीपाखीको उत्पादन समेत घटेको मगरको भनाइ छ ।

थुलुङ दुधकोसी गाउँपालिकाका संगम राईका अनुसार स्थानीय राडीपाखीलाई बजारमा आएको रङ्गीचङ्गी गलैँचाले समेत विस्थापित गरेको छ । झट्ट हेर्दा मानिसको ध्यान तान्ने र राडीपाखीभन्दा सस्तोमा समेत पाइने गलँैचातर्फ प्रयोगकर्ताको ध्यान केन्द्रित भएकाले परम्परागत राडीपाखी लोप भएको उनले बताए ।

विशेषगरी गुरुङ जातिको पुख्र्यौली पेसासँग जोडिएको राडीपाखीको महत्व जन्मदेखि मृत्यु संस्कारसँग समेत गाँसिएको सोलु दुधकुण्ड नगरपालिका वडा नम्बर ६ छुल्यामुकी दोमी शेर्पाको भनाइ छ । स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले पनि अन्य धागोको कपडाभन्दा भेडाको ऊनबाट बनेको राडीपाखी उपयुक्त हुने स्थानीय अनुभवीहरू बताउँछन् । धेरै हिसाबले फाइदाजनक भए पनि पछिल्लो पिँढीले यसको महत्व बुझ्न नसक्नु र सम्बन्धित निकायले समेत चासो नदिनुले संस्कार नै लोप हुँदै गएको ओखलढुङ्गाको सिद्धिचरण नगरपालिका वडा नम्बर ४ रुम्जाटारका स्थानीय नरदेवी गुरुङले बताइन् ।

राडीपाखीको उत्पादन र बजार बढाउन सके सयौँलाई रोजगारी दिन सकिने सम्भावना छ । त्यसका लागि भेडा पालक किसान र राडीपाखी व्यवसायीलाई स्थानीय सरकारले सघाउनुपर्ने उनीहरू बताउँछन् । सोलुखुम्बु र ओखलढुंगामा मात्रै वर्षेनी लाखौँ मूल्यबराबरको राडीपाखी उत्पादन हुनेगरेको छ । तर पछिल्लो सयम बजारमा आएका सस्ता गलैँचाले बजार लिएपछि यो पेसामा लागेकाहरूलाई समेत समस्या हुन थालेको छ ।