उम्मेदवारी दर्ता सकियो, कसरी चुनिन्छन् भावी राष्ट्रपति ?

उक्त दल सरकारबाट पनि बाहिरिएको छ। यसअघि राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी पनि सरकारबाट बाहिरिएको थियो। तर उसले प्रधानमन्त्रीलाई दिएको समर्थन भने कायमै राखेको छ।

एमालेले सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिएको छैन तर भावी राष्ट्रपतिको उम्मेदवार चयन गर्नुअघि कतिपय नेताहरूले माओवादीसँगको सहकार्य सकिएको टिप्पणी गरेका छन्।

सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा एमालेका नेता गोकुल बास्कोटाले सरकारमा ‘कथित वामपन्थी सहकार्य’ समाप्त भएको भन्दै एमाले अब आफ्नै लयमा अघि बढ्नुपर्ने टिप्पणी गरेका छन्।

एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्रीमा समर्थन गर्दा आफ्नो दललाई राष्ट्रपति दिने सहमति भएको भन्दै त्यसलाई कार्यान्वयन गरिने विश्वास व्यक्त गरेका छन्।

अबको प्रक्रिया कस्तो छ?

निर्वाचन आयोगले राष्ट्रपति पदका उम्मेदवारहरूको मनोनयन दर्ता गर्ने समय शनिवार १० बजेदेखि ३ बजेसम्मका लागि तय गरेको थियो।

उक्त अवधिमा मनोनयन पत्र दर्ता भएका उम्मेदवारहरूको सूची शनिवार नै प्रकाशित गरिँदैछ।

शुक्रवार आयोगले राष्ट्रपति चुनावका मतदाताहरूको अन्तिम नामावली प्रकाशित गरेको थियो।

राष्ट्रिय सभा र प्रतिनिधिसभाका गरी ३३२ जना र प्रदेश सभाका ५५० जना सदस्य राष्ट्रपति पदका लागि मतदाता सूचीमा रहेका छन्।

उम्मेदवारको विरुद्धमा उजुरी दिन १४ गते र त्यसबारेमा जाँचबुझ गरी निर्णय गर्नका लागि १५ गते सम्मको समय तोकिएको छ।

त्यसपछि प्रकाशित हुने उम्मेदवारहरूको नामावलीबाट कसैले नाम फिर्ता लिन चाहेको खण्डमा फागुन १६ गते समय दिइएको छ। त्यही दिन उम्मेदवारहरूको अन्तिम नामावली पनि प्रकाशित गरिनेछ।

मतदान गर्नका लागि भने फागुन २५ गते १० बजेदेखि ३ बजेसम्मको समय तय गरिएको छ।

मतदान सम्पन्न भएको केही घण्टाभित्रै परिणाम सार्वजनिक गर्ने लक्ष्य आफूहरूको भएको निर्वाचन आयोगका प्रवक्ता शालिग्राम शर्मा पौडेलले बताए।

निर्वाचन आयोगले राष्ट्रपति चुनावका लागि नयाँ बानेश्वरस्थित संसद् भवनमा निर्वाचन कार्यालय स्थापना गरेको छ।

प्रतिनिधिसभा र सातवटै प्रदेशसभाका सदस्यले त्यहाँ आएर फागुन २५ गते मतदान गर्नेछन्।

कानुनले निर्वाचन अधिकृतको प्रत्यक्ष रेखदेखमा राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति पदको निर्वाचन गराउनुपर्ने व्यवस्था गरेकाले सबै प्रदेशसभा सदस्य पनि भोट खसाल्न काठमाण्डू आउने प्रवक्ता पौडेलले बताए।

राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको कार्यकाल आगामी फागुन २८ गते र उपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुनको कार्यकाल चैत ३ गते सकिँदैछ।

संविधानअनुसार नेपालको राष्ट्रप्रमुखका रूपमा राष्ट्रपति रहन्छन्। राष्ट्रपतिको अनुपस्थितिमा राष्ट्रपतिको कार्यभारसमेत सम्हाल्ने जिम्मेवारी उपराष्ट्रपतिले पाउँछन्।

संविधान तथा राष्ट्रपति तथा उपराष्ट्रपति निर्वाचनसम्बन्धी कानुनअनुसार मतभार निकाल्न नेपालको ताजा जनगणनाको नतिजा आवश्यक पर्छ।

अहिले सङ्घीय संसद्का सदस्यको मतभार ७९ र प्रदेशसभा सदस्यको मतभार ४८ रहेको छ।

संविधानअनुसार सङ्घीय र प्रदेशसभातर्फका तत्काल कायम रहेका कुल सदस्य सङ्ख्याको बहुमत अर्थात् ५० प्रतिशत मत ल्याउने व्यक्ति राष्ट्रपति निर्वाचित हुनेछ।

यदि पहिलो निर्वाचनमा कसैले ५० प्रतिशत मत नल्याए सबैभन्दा बढी मत प्राप्त गर्ने दुई उम्मेदवारबीच पुनः प्रतिस्पर्धा हुन्छ र बहुमत ल्याउने व्यक्ति राष्ट्रपति बन्छन्।